امام علی علیه السلام میفرماید: "هم نشینی با دوست خردمند، زندگی بخش جان و روح است". این موضوع به حدی مهم است که دشمن خردمند بر دولت نادان ترجیح داده شده است. امام علی علیه السلام در این باره میفرماید: "دشمن با خرد برای تو از دوست نادان مطمئن تر است". دوستی با مردم دانا نکوست دشمن دانا به از نادان دوست دشمن دانا بلندت میکند بر زمینت میزند نادان دوست
2 - صلاحیت اخلاقی: دوست
خوب کسی است که از رذایل اخلاقی و شرارت باطنی به دور باشد. در روایات
معصومین از دوستی با اشرار و اهل فسق و فجور به شدت منع شده است. امام علی علیه السلام میفرماید: "هم
نشینی با تباه کاران مایه تباهی است همانند باد که وقتی بر مردار می وزد،
با خود بوی بد به همراه دارد". افرادی که با دوستان نااهل رفت و آمد
میکنند، هر چند بتوانند مراقب خویش باشند، اما هرگز نخواهند توانست خود را
از رسوایی و ننگ و بدنامی اجتماعی محفوظ بدارند. پیامبر اکرم صلی الله وعلیه وآله میفرماید: "شایسته ترین مردم برای بدنامی کسی است که با بدنام ها همنشین باشد". تا توانی میگریز از یار بد یار بد بدتر بود از مار بد مار بد تنها تو را بر جان زند یار بد بر جان و هم ایمان زند
3 - پای بندی به تعهدات: دوست خوب کسی است که به آداب دوستی متعهد باشد. امام صادق علیه السلام میفرماید: "دوستی حد و مرزی دارد. هر کس آنها را مراعات کرد، دوست حقیقی است و گرنه نسبت دوستی به او نده. حدود دوستی عبارتند از: 1 - آن که نهان و آشکارش برای تو یکسان باشد. 2 - زینت تو را زینت خود و عیب تو را عیب خویش شمارد. 3 - اگر به ریاست و ثروت و پست و مقام برسد، رفتارش عوض نشود. 4 - اگر تمکن پیدا کرد، از آن چه دارد، نسبت به تو دریغ نورزد. 5 - تو را در گرفتاری ها رها نکند و تنها نگذارد"
ایا چیزی هست که تو #مالک
آن باشی؟ اگر گمان می کنی آنچه داری، تو مالک واقعی اش هستی، اشتباه بزرگی
کرده ای، و اگر می دانی آنچه داری، مالک واقعی آن نیستی، چرا از آن نمی
بخشی؟ و حق #خدا
و مردم را نمی پردازی تا از وبال و گرفتاری آن روزی که مال و فرزندان به
حال کسی نفعی ندارند ـ و جز برای کسی که با قلب سلیم به پیشگاه خدا رفته ـ
در امان باشی؟
#پیامبر عالیقدر اسلام در مقام مقایسه میان فقر و غنا و اینکه کدام یک برای سعادت #انسان بهتر است، می فرماید: «#تهیدستی از #ثروت بهتر است، مگر ثروت ثروتمندی که از مال خود، #قرض
اشخاص پریشان حال و مقروض را ادا کند و آنان را از زیر بار قرض و فشار
زندگی نجات دهد و به مسلمانان بی بضاعت و گرفتار کمک کند». قطعاً آنچه بر
پایه محکمی استوار نباشد، دوام نخواهد آورد، فرو خواهد ریخت و درهم خواهد
شکست. از این رو، انفاق و #بخشش
و بالاتر از آن ایثار، به زیر بناهای محکمی نیازمند هستند. مادام که این
پایه ها استوار نباشند، انفاق شکل نخواهد گرفت و رشد نخواهد کرد. بنابراین
درمورد انفاق باید از ارزش، انگیزه، اندازه، شکل و روش، مصرف ها، مانع ها،
وسعت و گستردگی آن گفتگو و بحث شود. فواید #انفاق انفاق، مانع هلاکت اجتماع است. (بقره/195) سبب زیادی مال می شود. (بقره/261) سبب جایگزینی مال می شود.(سباء/39) روح فداکاری در انسان ایجاد می کند. (بقره/272) باعث آمرزش گناهان و فزونی مال است. (بقره/268) خداوند به انفاق انسان ها آگاه است. (آل عمران/92) آنچه در راه خداوند انفاق شده، پس داده می شود. (انفال/60) باعث تقرّب به خداوند است. (توبه/99) انفاق نزد پروردگار ثبت می شود. (توبه/121) نفس را تزکیه می کند. (توبه/103) منبع سایت http://www.hawzah.net عکس از @m.hajiani
انسان
به حسب فطرت و طبیعتی که در وجود وی نهاده شده در جستجوی کمال مطلق است و
آرزوی رسیدن به کمال را دارد، از این رو نمی توان انسانی را تصور کرد که
امید و آرزو نداشته باشد. آرزو رحمتی از جانب خداوند و موتور اصلی زندگی
بشر در زندگی روزمره اوست. پیامبر
گرامی اسلام می فرماید: « الْأَمَلُ رَحْمَةٌ لِأُمَّتِی وَ لَوْ لَا
الْأَمَلُ مَا رَضَعَتْ وَالِدَةٌ وَلَدَهَا وَ لَا غَرَسَ غَارِسٌ شَجَرا
امید و آرزو، برای امت من رحمت است و اگر امید و آروز نبود هیچ مادری
فرزندش را شیر نمیداد و هیچ باغبانی نهالی نمیکاشت» معمولاً
امید و آرزو، در فرهنگ فارسی، در کنار یکدیگر به کار می روند، اما در زبان
عربی به صورت جداگانه با عنوان های (رجا) و (اَمَل) استعمال می شوند.
بنابراین برای پی بردن به دیدگاه اسلام دراین باره باید این دو کلیدواژه را
مورد بررسی قرار داد. در نگاه قرآن در
جهان بینی الهی، آرزوها در خدمت بشر برای رسیدن به کمال انسانی می باشند و
اراده خداوند علت اصلی رسیدن به آرزوهاست ولی در جهان بینی مادی، بشر در
خدمت آرزوها و هواهای نفسانی خویش است. با
توجه به این مطلب آرزوها در قرآن به دو گروه تقسیم می شوند: آرزوهای خوب و
پسندیده که مربوط به کسانی است که زندگی خود را بر پایه جهان بینی الهی
بنا نهاده اند وآرزوهای ناپسند که مربوط به افرادی است که جهان بینی مادی
را پذیرفته اند. آرزوهای خوب و پسندیده امید و آرزوی پسندیده، دل بستن به آیندهای است که دسترسی به آن معقول است و با تلاش میتوان به آن رسیده و این یک امر فطری است. در
این صورت بدون شک، امید و آرزو عامل حرکت چرخهای زندگی انسانها است که
حتی اگر یک روز از دلهای مردم برداشته شود نظام زندگی به هم میریزد و
کمتر کسی دلیلی برای فعالیت و تلاش خود پیدا میکند. قرآن
کریم در این زمینه می فرماید: « فَمَن کَانَ یَرْجُو لِقَاءَ رَبِّهِ
فَلْیَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَلَا یُشْرِکْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ
أَحَدًا [کهف/۱۱۰] هر کس به لقاى پروردگار خود امید دارد باید به کار
شایسته بپردازد، و هیچ کس را در پرستش پروردگارش شریک نسازد.» آرزوهای
پسندیده شاخصهایی دارد مثل واقعی بودن، قابل تحقق بودن، عاقلانه و
منطقی بودن، مشروع بودن، در بردارنده سعادت و کمال نهایی انسان بودن. آرزوهای ناپسند آرزوهای ناپسند به دلبستگیهایی گفته میشود که بیشتر ذهنی، غیرمعقول، کودکانه و دسترسی به آنها بسیار بعید است. آرزو
اگر از حد بگذرد و به صورت آرزوی دور و دراز درآید، بدترین عامل انحراف و
بدبختی است و درست همانند آب باران است که اگر از حد گذشت مایه غرق شدن و
نابودی خواهد شد.
این
آرزوی کشنده همان است که قرآن کریم میفرماید:« رُبَمَا یوَدُّ الَّذِینَ
کَفَرُوا لَوْ کَانُوا مُسْلِمِینَ * ذَرْهُمْ یأْکُلُوا وَیتَمَتَّعُوا
وَیلْهِهِمُ الْأَمَلُ فَسَوْفَ یعْلَمُونَ [حجر/۲و۳] چه بسا کسانى که کافر
شدند آرزو کنند که کاش مسلمان بودند*بگذارشان تا بخورند و برخوردار شوند و
آرزو[ها] سرگرمشان کند، پس به زودى خواهند دانست.» شاخصهای
آرزوهای ناپسند درست ضد شاخصهای آرزوهای پسندیده است. بعلاوه اینکه
آرزوهای ناپسند آثاری همچون غفلت از یاد خدا، بازداشتن از حقایق، فراموشی
از مرگ و قیامت، به بطالت گذراندن عمر، اضطراب و تشویش خاطر دارد. در نگاه روایات عمده
روایاتی که درباره آرزو وارد شده از آن منع کرده اند، اما زمانی که همه
روایات در کنار هم قرار گرفته و بررسی می شوند نکته ای زیبا بدست می آید که
نشانگر دیدگاه واقع گرایانه اسلام در این زمینه است. آنچه
در اسلام مورد نکوهش واقع شده «طول امل» یعنی آرزوهای غیر معقول و
غیرمنطقی و دور از دسترس است که معمولا جز غم و غصه و حسرت و غلطیدن به
ورطه گمراهی و دور شدن از حدود شرع و چارچوب دین ثمری ندارد. برخی از روایاتی که از طول امل نهی کرده و به بعضی از آثار آن اشاره کرده است عبارتند از: حضرت
علی علیهالسلام فرمودند: « من بر شما از دو چیز میترسم؛ پیروی هوس، و
آرزوی دراز، زیرا پیروی از هوس شما را از حق باز میدارد و آرزوی دراز
باعث فراموشی آخرت میشود.» آن حضرت در کلام نورانی دیگری می فرماید:« کسی که آرزو را دراز گرداند، رفتار خود را ضایع و بد ساخته است.» و
نیز مولای متقیان در کلام گهر بار دیگری فرمود:« آرزوهای دراز عقل انسان
را می برد و وعده آخرت را دروغ می شمرد و انسان را به غفلت وامی دارد و
سرانجام آن، حسرت و ندامت است» نتیجه با
توجه به آیات و روایاتی که در این زمینه مطرح شد اسلام نه تنها با امید و
آرزو مخالف نیست؛ بلکه همواره پیروان خود را به داشتن امید و آرزوهای خوب و
پسندیده در زندگی تشویق می کند. اما
آنچه روایات گوناگون ما را از آن نهی کرده اند، داشتن آرزوی طولانی است؛
یعنی آرزوهایی که متناسب با میزان توانایی و استعداد و در محدوده قدرت و
حتی عمر کوتاه ما نمی باشد.
امیر_مومنان_امام_علی_علیهالسلام فرمود: روزی در حالى که #فاطمه(س) نزدیک من نشسته بود و من عدس پاک میکردم، #پیامبر
صلی الله علیه و اله وارد شدند و فرمودند: ای اباالحسن! عرض کردم لبیک یا
رسول اللَّه! فرمود: آنچه میگویم بشنو زیرا من هیچ حرفی نمیزنم مگر اینکه
به امر پروردگار است: -مردى که به زن خود در خانه کمک کند، #خدا
ثواب یک سال عبادتی را که روزها روزه باشد و شبها به قیام و نماز ایستاده
باشد به او میدهد. -خداوند ثواب صابران و ثواب یعقوب و داود و عیسی
علیهمالسلام را به او عطا خواهد کرد. -یا على هر که در خانه در خدمت
خانواده خود باشد و آن را ننگ نداند خدواند نام او جزو شهدا مینویسد و
ثواب هزار شهید را در هر روز شب برای او محاسبه میکند. -برای هر قدمی که
بر میدارد ثواب یک حج و عمره مینویسد و به هر رگی که در بدن اوست در بهشت
شهری به او عنایت میکند.
معنای #خوش_اخلاقی نرمخویى و خوش سخنى و گشاده رویى با دیگران. بنابراین، به کسی #خوش_اخلاق گفته میشود که با گشاده رویى، زبانی ملایم و برخوردی شاد و محبت آمیز با مردم روبرو میشود، و در هر شرایطی این توانایی را دارد که با خوشرویى برخورد کند.#امام_صادق(ع) در تعریف خوش اخلاقی میفرماید: «حُسن خلق آن است که برخوردت را نرم کنی، سخنت را پاکیزه گردانی و برادرت را با خوشرویی دیدار نمایی». البته خوشرفتاری باید به گونهای باشد که وقار و متانت از دست نرود. برای رسیدن به چنین صفاتی لازم است#انسان خود را به صفاتی مزیّن کند که از فرد، شخصیّتی#متین و باوقار و در عین حال خوش مشرب و#دوست_داشتنی و محبوب بسازد؛