حدیث نگاره

«وَأنِ استََغفِرُوا رَبَّکُم ثُمَّ تُوبوا إِلَیهِ یمَتِّعکُم مَتاعاً حَسَناً إلی أجَلٍ مُسَمّی ویؤتِ کُلَّ ذِی فَضلٍ فَضلَهُُ…؛ و اینکه از پروردگار خود آمرزش بطلبید؛ سپس [با ایمان ناب و عمل صالح] به سوی او باز گردید تا شما را تا مدّت معینی [از مواهبِ زندگی این جهان] به خوبی بهره مند سازد و به هر صاحب فضیلتی، به مقدارِ فضیلتش ببخشد…». (#سوره_هود، آیه 3)

قوم عاد، مردمی بلند قامت، درشت هیکل و سخت نیرومند بودند. این قوم، تمدنی بسیار پیشرفته و عظیمی داشتند که به فرموده قرآن: «لَم یخلََق مِثلُها فی البلاد؛ در هیچ عصری مثلِ آنان آفریده نشده است». (#سوره_فجر، آیه 8) این مردمان همیشه، غرقِ در#نعمت خدا و آبادانی و فزونی برکات الهی بودند تا این که به تدریج وضع خود را تغییر دادند و به بُت پرستی و عصیان روی آوردند. خدای تعالی به خاطر انحرافشان از راه حقّ، برادرشان هود(ع) را مبعوث کرد تا به سوی حقّ، دعوت و ارشادشان کند. با این که هود(ع) در هدایت آنان نهایت استعداد و سعی خود را به کار گرفت، امّا جز عدّه اندکی به او ایمان نیاوردند و بیشتر مردمان بر دشمنی و لجبازی های خود اصرار ورزیدند و نسبت سفاهت و دیوانگی به آن حضرت دادند. در نتیجه خداوند هم «سنّتِ تغییر» را بر آنان جاری فرمود، چرا که: «اِنَّ اللّه لایغیرُ ما بقومٍ حتّی یغیروا ما بانفُسِهِم؛ خداوند، احوال و سرنوشتِ هیچ قومی را تغییر نمی دهد مگر آن که خودشان، تغییر کنند. (#سوره_رعد، آیه 11) به خواستِ الهی، آسمان تا هفت سالِ تمام از باریدن، دریغ کرد تا آن که قوم عاد دچار، قحطی، گرانی، خشکسالی و ضعف و ناتوانی شدند. در این احوال هم، هود(ع) مثل همیشه از درِ خیر خواهی و مهربانی به سوی ایشان روی آورد و راهِ چاره را «طلبِ مغفرت از پروردگار»، «توبه از شرک و بت پرستی» و «ایمان به خداوند و عمل صالح» دانست.eطبق آنچه در تفسیر گران سنگِ المیزان در ذیل دو آیه فوق آمده است: منظور از «توبه» که بعد از «استغفار» با جمله «ثمَّ توبوا الیه» بدان تأکید شده است، «بازگشتِ حقیقی به سوی خدا با ایمان و عمل صالح» می باشد.

آیه سوم از زبان حضرت نوح(ع) خطاب به مردمِ مجرم و گناه کار زمانه اش وارد شده است:

«اِستَغفروا ربَّکم اِنَّه کانَ غَفّاراً یرسِلِ السَّماءَ علیکُم مِدراراً ویمدِدکُم بِاَموال وبنین وَیجعَل لَکُم جَنّاتٍ ویجعَل لکم اَنهاراً؛ از پروردگار خود آمرزش بخواهید که او بسیار آمرزنده است؛ تا باران های مفید و پر برکت را از آسمان بر شما پیوسته دارد و شما را با مال بسیار و فرزندان متعدّد یاری رساند و باغ های خرّم و نهرهای جاری به شما عطا فرماید». (#سوره_نوح، آیه121)

#امام_صادق(ع) با استناد به آیه فوق می فرمایند: «هنگامی که رسیدنِ روزی ات را همراهِ سختی و کندی دیدی، زیاد استغفار کن، چرا که خداوند عزّوجلّ در کتابش می فرماید: از پروردگارتان، طلبِ مغفرت نمایید که او بسیار آمرزنده است تا از آسمان پیوسته بر شما بباراند و با اموال و فرزندان فراوان یاری تان رساند (یعنی در دنیا) و باغ های خرّم و نهرهای جاری عطایتان فرماید (یعنی در آخرت)».

در آیه فوق برای اثر استغفار سه بهره ارزشمند در دنیا معرفی شده است: «بارشِ پیوسته باران های مفید»، «وسعت و مال فراوان» و «نعمتِ برخورداری از فرزندان».

روایت شده که شخصی خدمتِ #امام_رضا(ع) آمد و از «خشکسالی» شکایت کرد. حضرت در بیان راهِ چاره فرمودند: «استغفار کن». شخص دیگری به پیشگاه حضرت آمد و از «فقر و ناداری» شکایت کرد. حضرتش فرمودند: «استغفار کن» فرد سومی به محضرش شرفیاب شد و از حضرت خواست تا دعایی فرماید که خداوند پسری به او عطا فرماید. حضرت، به او فرمودند: «استغفار کن». حاضران باتعجّب پرسیدند: سه نفر با سه خواسته متفاوت، خدمتِ شما آمدند و شما همه را به «استغفار» توصیه فرمودید؟! فرمود: من این توصیه را از خود نگفتم. همانا در این توصیه از کلامِ خداوند الهام گرفتم و آن گاه آیه فوق را تلاوت فرمودند.